De Kerk
De Hervormde kerk is één van de – helaas weinige – monumenten die ons dorp nog rijk is. Niet alleen het gebouw, maar ook het interieur en diverse kerkelijke gebruiksvoorwerpen zijn van grote monumentale waarde. We noemen o.a. de kansel uit 1672, het prachtige orgel uit 1858 en de fraaie voorzangerslessenaar gemaakt in 1773. Waarschijnlijk bestond er voor de Sint-Elisabethsvloed in het plaatsje Hoecke nog geen kerkgebouw, maar een kleine kapel, zoals op vele plaatsen in de Waard. Wel is bekend dat er vrij kort na de vloed een kerk werd gebouwd. In de oude toren, die in 1889 door brand verloren ging, stond het jaartal 1442. De toen nog Rooms-Katholieke kerk behoorde tot het Bisdom Utrecht. Omstreeks 1575 is de Hoeksche Waard over gegaan tot de Reformatie. In het zelfde jaar kwam al de eerste beroepen “gereformeerde” predikant - Jan Simonsz. uit Ruigenhil (het huidige Willemstad) - naar Pietershoek. Sinds de Reformatie zijn in totaal veertig (40) predikanten aan Puttershoek verbonden geweest. De oorspronkelijke kerk werd al spoedig te klein, en men besloot een grotere ruimte tegen de bestaande kerk aan te bouwen. De overgang tussen deze twee delen werd opgevangen door twee grote pilaren. De plaats waar deze pilaren hebben gestaan is bij de laatste restauratie weer zichtbaar gemaakt. Begin 1800 bleek het kerkgebouw zo slecht dat men moest overgaan tot een algehele herbouw. Deze vond plaats in 1840. Na dat jaar heeft het kerkgebouw aan de buitenzijde geen ingrijpende wijzigingen meer ondergaan. Wel de toren, maar hierover later. In de periode 1982-1983 werd de kerk opnieuw grondig gerestaureerd. Het gehele dak werd vernieuwd – was opgegeten door de boktorren! – en de muren aan de binnenkant werden afgebikt en opnieuw gemetseld. Ook alle technische installaties moesten worden vernieuwd, evenals een groot deel van de banken. De in de kerk aanwezige grafzerken werden opnieuw in de vloer verwerkt. Van een aantal is het opschrift nog duidelijk te lezen.
De kerktoren
De tegen de kerk aangebouwde toren, aanwezig vanaf de stichting van de kerk in 1442, is eigendom van de burgerlijke gemeente. In 1889 brandde de toren af na blikseminslag. Nog in hetzelfde jaar is de toren naar het oorspronkelijke ontwerp herbouwd. Naast de opgang naar de orgelgaanderij bevindt zich - tegen de noordgevel aangebouwd - het arrestantenverblijf. Vroeger werd men hier na misdragingen of misdaden “onder de toren” opgesloten. In 1943 werd de klok door de Duitsers weggehaald en afgevoerd voor de productie van kogels en granaten. Kort na de bevrijding kwam er een klok, afkomstig uit het carillon van Goes, daterend uit 1779. Deze was ook afgevoerd, maar werd terug gevonden en ruimhartig aan Puttershoek afgestaan. Ter gelegenheid van de overdracht werd in de klok gegraveerd: Luctor et Emergo; Ik zong te Goes in ’t carillon; Ik werd geveld door krijgsgeweld; Ontkwam en werd in eer hersteld; Te Puttershoek, op 3 sept. 1948. Naar een besluit uit 1665 wordt driemaal per dag de klok geluid, en wel om 8.00 uur, 12.00 uur en 20.00 uur - maar dat wist u natuurlijk al!
Het orgel
Onder de muziekinstrumenten neemt het orgel een bijzondere plaats in, en wordt dan ook vaak aangeduid met de titel: “een koninklijk instrument”. Een orgel gebouwd door de “Orgelmakers van Z. M. den Koning”, mag dan in dubbel opzicht het predikaat “koninklijk” dragen. Zo’n orgel krijgt de Hervormde gemeente in 1858 gratis aangeboden door de Ambachtsvrouwe van Puttershoek Jonkvrouwe Maria Jacoba Repelaer, douairière (weduwe) van Jonkheer Mr. Pieter Hendrik van de Wall. De totale kosten van het orgel en de bouw van de orgeltribune bedroegen bijna f 7000,-. Voor die tijd een immens groot bedrag. Het orgel werd gebouwd door C.G.F. Witte, die de voortzetter was van het beroemde orgelbouwersgeslacht Bätz - vandaar de naam Bätz-Witte orgel. Belangrijke orgels van dezelfde bouwer bevinden zich o.a. in de Oude kerk van Delft, de Grote kerk van Gorinchem en de Grote kerk van Naarden. Onze kerk is dus rijker dan menigeen weet! Op zondag 21 november 1858 wordt het orgel tijdens een feestelijke kerkdienst officieel in gebruik genomen. In november vorig jaar werd het 150-jarig jubileum gevierd. Vanaf 1991 is het orgel een beschermd monument. Voor het kerkgebouw geldt dit al vanaf 1964. Vanaf het begin tot heden hebben 12 vaste organisten het orgel bespeeld.
Wilt u meer lezen over ons kerkorgel lees HIER
Predikanten die Puttershoek sinds 1907 hebben gediend
Naam | Periode | Vertrokken naar |
ds. J. Booij | 1907 - 1919 | Leimuiden |
ds. J.J.H. Pop | 1919 - 1923 | Maassluis |
ds. M.B. Verkerk | 1923 - 1927 | Mijdrecht |
ds. D. Bax | 1928 - 1930 | Blauwkapel |
ds. J.H. van Grieken | 1936 - 1940 | Arnhem |
ds. C.A. Korevaar | 1941 - 1945 | Gouda |
ds. W.A.B. Hagen | 1945 - 1948 | Kerkdriel |
ds. A.H.C. Jakobs | 1950 - 1958 | Oranjestad |
ds. S. Kooistra | 1958 - 1963 | Lisse |
ds. C. de Jong | 1963 - 1967 | Dalfsen |
ds. Chr. v.d. Leeden | 1968 - 1977 | Emiritaat |
ds. J.A. Woudenberg | 1979 - 1983 | Nootdorp |
ds. H.O. Molenaar | 1984 - 1992 | Nieuw-Loosdrecht |
ds. R.H.M. de Jonge | 1993 - 2000 | Morgenster (Zimbabwe) |
ds. G.J. van Beek | 2000 - 2008 | Ridderkerk |
ds. A.B. Vroomans | 2009 - 2014 | Delft |
ds. A.A. v.d. Berg | 2015 - 1922 | Heinenoord |